Trả lời: Theo Nghị định số 23/2015/NĐ-CP, ngày 16-2-2015 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch thì có nhiều loại giấy tờ người dân không cần về nơi đăng ký hộ khẩu thường trú của mình để chứng thực. Ủy ban nhân dân cấp xã, phòng tư pháp cấp huyện hoặc tổ chức hành nghề công chứng sẽ đáp ứng yêu cầu chứng thực mà không phân biệt nơi cư trú của họ, cụ thể như sau:
1. Chứng thực bản sao từ bản chính. Về giá trị pháp lý, bản sao được chứng thực từ bản chính có giá trị sử dụng thay cho bản chính đã dùng để đối chiếu chứng thực trong các giao dịch. Bản sao từ bản chính để chứng thực phải gồm đầy đủ số trang có thông tin của bản chính. Ví dụ chứng thực bản sao từ bản chính giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phải chụp đầy đủ trang bìa và các trang của giấy chứng nhận đã ghi thông tin về quyền sử dụng đất, kể cả trang bổ sung giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nếu có); chứng thực hộ chiếu thì phải chụp cả trang bìa và toàn bộ các trang của hộ chiếu có ghi thông tin.
2. Chứng thực chữ ký trong giấy ủy quyền đối với trường hợp ủy quyền không có thù lao, không có nghĩa vụ bồi thường của bên được ủy quyền và không liên quan đến việc chuyển quyền sở hữu tài sản, quyền sử dụng bất động sản được quy định tại Thông tư số 01/2020/TT-BTP, ngày 3-3-2020 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Nghị định 23/2015/NĐ-CP thực hiện trong các trường hợp như sau: (1) Ủy quyền về việc nộp hộ, nhận hộ hồ sơ, giấy tờ, trừ trường hợp pháp luật quy định không được ủy quyền; (2) Ủy quyền nhận hộ lương hưu, bưu phẩm, trợ cấp, phụ cấp; (3) Ủy quyền nhờ trông nom nhà cửa; (4) Ủy quyền của thành viên hộ gia đình để vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Còn lại các trường hợp khác thì không được yêu cầu chứng thực chữ ký trên giấy ủy quyền; người yêu cầu chứng thực phải thực hiện các thủ tục theo quy định về chứng thực hợp đồng, giao dịch.
Chứng thực chữ ký trong tờ khai lý lịch cá nhân, người yêu cầu chứng thực phải chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung trong tờ khai lý lịch cá nhân của mình, người chứng thực không ghi bất kỳ nhận xét nào, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác về việc ghi nhận xét trên tờ khai lý lịch cá nhân. Đối với những mục không có nội dung trong tờ khai lý lịch cá nhân thì phải gạch chéo trước khi yêu cầu chứng thực.
Nghị định số 23/2015/NĐ-CP còn quy định không được chứng thực chữ ký trong các trường hợp: a) Tại thời điểm chứng thực, người yêu cầu chứng thực chữ ký không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình; b) Người yêu cầu chứng thực chữ ký xuất trình giấy chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu không còn giá trị sử dụng hoặc giả mạo; c) Giấy tờ, văn bản mà người yêu cầu chứng thực ký vào có nội dung trái pháp luật, đạo đức xã hội; tuyên truyền, kích động chiến tranh, chống chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam; xuyên tạc lịch sử của dân tộc Việt Nam; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân, tổ chức; vi phạm quyền công dân.
3. Chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản là động sản (bất động sản là đất đai và tài sản, công trình gắn liền với đất đai; động sản là tài sản không phải là bất động sản). Ví dụ như hợp đồng mua bán xe, mua bán đồ gỗ…
4. Chứng thực di chúc.
Thẩm quyền chứng thực bản sao, lý lịch, chữ ký, giao dịch
Người yêu cầu chứng thực có quyền yêu cầu chứng thực 4 loại giấy tờ nêu trên tại bất kỳ ủy ban nhân dân cấp xã, phòng tư pháp cấp huyện hoặc tổ chức hành nghề công chứng nào thuận tiện nhất mà không phải về nơi cư trú (đăng ký thường trú hoặc tạm trú) để thực hiện. Trong trường hợp bị từ chối chứng thực, công dân có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức từ chối giải thích rõ lý do bằng văn bản hoặc khiếu nại theo quy định của pháp luật.
Lưu ý, khi đến yêu cầu chứng thực, người yêu cầu phải xuất trình đầy đủ các giấy tờ theo quy định (giấy chứng minh nhân dân, hộ chiếu phải còn giá trị sử dụng) và phải chịu trách nhiệm về nội dung, tính hợp lệ, hợp pháp của giấy tờ, văn bản mà mình yêu cầu chứng thực.
Như vậy, chứng thực lý lịch, bản sao giấy khai sinh từ bản gốc, anh K có thể đến các cơ quan có thẩm quyền nêu trên ở bất kỳ nơi nào thuận tiện (TP. Phú Quốc) mà không phải về nơi đăng ký thường trú ở tỉnh Cà Mau để thực hiện. Đối với trường hợp xin cấp bản sao từ sổ gốc, người yêu cầu phải về ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký khai sinh trước đây, phải xuất trình bản chính hoặc bản sao có chứng thực giấy chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu còn giá trị sử dụng để người tiếp nhận hồ sơ kiểm tra.
Bùi Đức Độ
